Xin chào anh em!! Sau khi ra mắt 2 phần của Series Thợ săn Cá mập, chủ yếu là muốn giúp anh em không bị “đu đỉnh” và mất tiền trong thị trường tiền điện tử vốn khắc nghiệt này. Tuy nhiên, theo như những gì mình thấy, có vẻ như mùa downtrend 2020 cũng khiến cho anh em mất khá nặng.
Đó là lý do tại sao mà mình viết nhiều về kiến thức chứ ít cho tín hiệu giao dịch/kèo. Thay vì con cá, mình muốn tặng anh em 1 chiếc cần câu.
Hôm nay, trong thời điểm viết bài khi mà cơn bão xuống của thị trường Altcoin vẫn còn chưa chấm dứt, mình sẽ tổng hợp lại 1 số kiến thức quan trọng mà anh em cần có, trước khi bước vào thị trường tiền điện tử – một sòng bạc thực sự khổng lồ. Và một trong số đó, là kiến thức cơ bản về cái mà trên mạng đang gọi là bí mật nhà cái (chả có gì ghê gớm đâu, đọc qua là hiểu).
I. Tại sao nhà cái luôn chiến thắng?
1. Tại sao nhà cái luôn thắng?
Trong bộ môn quý phái của những tay chơi thành đạt có tên là cờ bạc, có một câu nói kinh điển, đó là “The house always win in the end”, tạm dịch là nhà cái luôn luôn thắng. Tất nhiên, nhà cái, hay còn được gọi với cái tên quen thuộc là Casino, không phải là 1 tổ chức từ thiện. Casino cũng là 1 cơ sở kinh doanh, vì thế họ có business model riêng và mô hình đấy phải cho họ đủ lợi nhuận để có thể vận hành cũng như phát triển. Và trong business model của họ, chỉ có 2 trường hợp: Hoặc là người chơi thua và họ thắng, hoặc là người chơi thắng và họ thua.
Để luôn tổng kết 1 quý hoặc 1 năm có lợi nhuận, đương nhiên nhà cái sẽ phải luôn chiến thắng? Vậy bí mật của họ là gì? Đơn giản lắm, đơn giản đến mức mà nói ra, nhiều người sẽ cười khẩy: “Thế mà cũng nói”. Ấy vậy mà, hàng năm, con bạc vẫn cháy túi. Và những khóa học về bí mật nhà cái vẫn được rao giảng trên mạng với giá vài nghìn đô la.
Lý do khiến nhà cái luôn thắng trong khoảng thời gian dài, đó là do họ luôn có lợi thế ở mọi trò chơi, dù chỉ là 1 ít. Chính 1 ít lợi thế này, biến chơi bạc trở thành 1 game của xác suất. Và Casino chỉ đơn giản là nắm giữ xác suất cao hơn 50%, vậy thôi.
Ví dụ điển hình là trò chơi Roulette nổi tiếng có xuất sứ từ Pháp: Người chơi chỉ đơn giản đặt cược vào màu sắc (đỏ hoặc đen), chẵn/lẻ hoặc số thấp (1-18)/số cao (19-36). Nếu quay vào màu/số/nhóm số bạn đặt, bạn sẽ là người chiến thắng. Trò chơi tưởng chừng đơn giản này là một trong những trò mang lại lợi nhuận cho casino nhiều nhất. Bởi vì 1 lẽ đơn giản, nó xuất hiện 1 ô số 0. Ô này chính là “ô kiếm tiền” của nhà cái.
1 bàn quay Roulette truyền thống bao gồm vòng quay và số.
Nếu chỉ có 2 ô số đỏ đen từ 1-36, thì xác suất của người chơi sẽ luôn là 50-50. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của ô số 0 (và 1 số sòng bạc ở Mỹ quốc sẽ thêm ô số 00), xác suất thắng cuộc của nhà cái sẽ luôn nằm trong khoảng từ 54-55%, và xác suất thua cuộc của con bạc cũng vậy. Điều này chính là lợi thế của sòng bạc, hay “bí mật nhà cái”, khiến cho sòng bạc luôn thắng.
Nếu bạn vẫn chưa hình dung rõ, hãy thử tưởng tượng một sòng roulette có xác suất chiến thắng là 55%. Với mỗi 1 triệu đô la được đặt lên sòng, sòng bạc sẽ có khả năng thu về hơn 50,000 đô la lợi nhuận hoặc huề vốn. Và cứ thế từ từ, nếu không phải trong 1 ngày thì có thể trong 2 ngày… 3 ngày… 1 tuần… 2 tuần… 1 tháng…. Dần dần, tài khoản của người chơi sẽ ít đi, đơn giản vì xác suất thắng cuộc của người chơi thấp hơn 50%, và đấy chính là điều mà sòng bạc muốn. Họ không muốn làm con bạc cháy túi ở trong 1 lần cược duy nhất, họ muốn rút cạn máu người chơi 1 cách dần dần. Vậy tại sao, điều tưởng chừng như đơn giản này lại có thể khiến cho nhiều con bạc mất tiền đến thế?
2. Tại sao con bạc chơi hoài và mất tiền hoài?
Cho dù hiểu rõ vấn đề trên, nhiều tay chơi vẫn không thực sự hiểu cốt lõi của việc mất tiền nằm ở Volume họ chơi, chứ không phải số tiền. Nhiều người sẵn sàng bỏ 100 đô la ra để chơi trò đỏ đen này, với suy nghĩ dạng như “Ồ, nếu tỉ lệ thua bé vậy thì kể cả ném 100 đô la, chơi 1 lúc thì mất có 5% là 5 đô la, bằng bát phở chứ bao nhiêu”.
Ví dụ, anh A thay vì cược 100 đô a, anh cược 10 đô la mỗi lần quay roulette. Trong 1 tiếng đồng hồ, vòng quay roulette có thể quay tầm 50 lần. Trong 4 tiếng đồng hồ, con số đó sẽ là 200 lần. Vậy thực tế, anh A không chơi với 10 đô la, anh chơi với 10 x 50 x 4 = 2.000 đô la. Và nếu tỉ lệ thua là 5%, số tiền anh A mất sẽ là 2.000 đô la x5 % = … 100 đô la. Sòng bạc sẽ làm anh cháy túi trước khi anh A kịp biết chuyện gì xảy ra. Thậm chí, Casino còn có những lợi thế phụ trội để làm anh A tiếp tục ngồi lì ở sòng. Những lợi thế đó bao gồm cả các nữ nhân viên xinh đẹp, cho đến việc các Casino nổi tiếng ở Las Vegas đều không có đồng hồ và cửa sổ.
Bí mật chiến thắng của nhà cái chính là trò chơi xác suất. Bí mật thua cuộc của người chơi, đó chính là sự nguy hiểm của lỗ kép, volume và việc mất đi lí trí.
Vậy điều này thì có liên quan gì đến tiền điện tử?
3. Casino lớn nhất thế kỷ 21
… chính là tiền điện tử. Không phải ngẫu nhiên mà Google xếp các website về Trading Crypto hay Forex vào nhãn “gambling”. Từ việc thiếu hụt sự xuất hiện của giá trị nội tại, cho đến các chiêu trò tâm lý mà các chủ dự án sử dụng, tất cả biến tiền điện tử trở thành một game khổng lồ của xác suất.
Và xin nhắc lại 1 điều, đây là game của xác suất chứ không phải game của “mua đáy bán đỉnh”, chọn đơn thuần 1 dự án tốt và chờ nó thay đổi thế giới như người mới chơi nghĩ. Thay vì cố gắng giữ tỉ lệ phần trăm thắng cao nhất, người mới chơi luôn cố gắng chạy theo những cây nến xanh đỏ với hy vọng mua/bán được ở giá tốt nhất, để rồi bị thị trường xoay như chong chóng. Và khi mà không hiểu được bản chất của việc Trading/đầu tư, người chơi thực chất đang chơi bạc tại 1 sòng bạc kinh khủng hơn các sòng bài Ma Cao hay Las Vegas rất nhiều.
Tại sòng bạc Las Vegas bạn đổi tiền mặt lấy chips. Tại sòng bạc tiền điện tử bạn đổi tiền mặt lấy coin.
Ở game tiền điện tử, lợi thế của chủ sòng rất đa dạng. Từ những thứ mà người chơi có thể kiểm soát được như thông tin, kiến thức, cho đến những thứ như phí giao dịch hay tâm lý chơi game, người chơi đều bị đưa vào thế bị động và ít lợi thế hơn chủ xị rất nhiều. Chủ xị là ai? Là các dự án cho đến các sàn giao dịch to đến bé. Đâu phải ngẫu nhiên mà sau vài năm, CEO Binance Changpeng Zhao có khối tài sản lên tới 2,6 tỷ đô la, tăng gấp đôi so với năm trước.
Vậy làm sao để chiến thắng trong trò chơi này? Điều đầu tiên là nhận thức rõ được lý do tại sao khiến chúng ta thua lỗ đã.
II. Bẫy tâm lý của sòng bạc.
“Nhà cái luôn thắng”. “Con bạc chỉ đứng dậy khi nó cháy túi hoặc hết tiền”. Đấy là những câu nói được đem ra để răn dạy các trader mới mà mình rất hay nghe thấy. Tuy nhiên làm thế nào để tránh được tâm lý con bạc, thì thường các bài viết nói rất chung chung.
Theo như những gì bản thân mình trải nghiệm cũng như tư vấn cho khách hàng của mình, có 4 sai lầm về tâm lý sau đây thường in đậm trong các trader mới, khiến cho họ thua xong vẫn không hiểu sao mình thua:
- Sợ thua lỗ: Thua lỗ thì ai cũng sợ. Nhưng có 1 câu nói nổi tiếng thế này: Nếu bạn không chịu được những khoản thua lỗ nhỏ, bạn sẽ sớm muộn phải chịu các khoản thua lỗ to. Việc sợ thua lỗ, sẽ dẫn đến việc trader cố gắng tìm các kèo “X tài khoản to, nhưng rủi ro thấp”. Không có chuyện đó đâu.
Trích dẫn từ Nial Fuller – 1 trader sừng xỏ
- Góc nhìn hẹp: Đưa ra những quyết định dựa trên góc nhìn của cá nhân, chứ không nhìn vào bức tranh toàn cảnh. Ví dụ, bạn thích 1 đồng Altcoin DeFi. Bạn tìm hiểu về dự án đó rất kỹ, và quyết định hold nó vì tương lai của nó rất sáng. Nhưng bạn quên không nhìn toàn cảnh cả thị trường đi xuống. Và dĩ nhiên, bạn sẽ lỗ.
- Tâm lý mỏ neo: Đưa ra quyết định dựa trên quá khứ. Kiểu như là phân kỳ là chắc chắn giảm rồi lao vào short no stoploss.
- Tâm lý bầy đàn: Đây là yếu tố quan trọng nhất, và cũng là yếu tố khiến cho người Việt thua lỗ nhiều. Người Việt mình rất thích chơi theo hội nhóm. Và khi 1 nửa hội nhóm post lãi và FOMO, nửa hội còn lại cũng FOMO theo. Và dĩ nhiên, giàu có không bao giờ đến với số đông.
Chính những bẫy tâm lý này, khiến cho người chơi trong thị trường tiền điện tử có tỉ lệ thắng càng ngày càng thấp, và liên tục bơm thêm tiền để gỡ lỗ. Nhưng… càng gỡ càng lỗ. Vậy làm gì để tránh các bẫy tâm lý của sòng bạc này? Chỉ có kiến thức và kinh nghiệm mới có thể giúp bạn tránh được thôi. Nếu bạn đã có kinh nghiệm và trải nghiệm mất mát với thị trường tài chính rồi, thì bạn cần có thêm 2 kiến thức: Lý thuyết Trò chơi (Một số nơi đang nghiên cứu hành vi tài chính – 1 bộ môn khoa học sẽ còn được nghiên cứu nhiều trong tương lai) và ý thuyết chu kỳ. Cùng với nhau, đây sẽ là 2 thứ “vũ khí” lợi hại, để anh em trang bị trong cuộc chiến chống lại thị trường.
III. Lý thuyết Trò chơi trong thị trường tiền điện tử
1. Lý thuyết Trò chơi trong Trading
Theo định nghĩa, lý thuyết trò chơi là quy trình mô phỏng lại hành vi/tương tác giữa 2 hoặc nhiều người, trong cùng 1 môi trường có luật lệ và quy tắc. Một trong những ví dụ điển hình nhất của lý thuyết trò chơi, đó là bài toán về thế lưỡng nan của người tù (anh em có thể xem chi tiết tại đây).
Bài toán Prisoner’s Dillema nổi tiếng
Về cơ bản, Lý thuyết Trò chơi vốn luôn được áp dụng để nghiên cứu nhiều mặt trong cuộc sống, nhưng mặt thú vị nhất với mình nó là mảng Kinh tế – Tài chính. Nếu anh em vẫn cảm thấy đoạn này mơ hồ, thì chỉ cần hiểu nôm na là hiểu “Lý thuyết Trò chơi” cho phép anh em hiểu rõ luật chơi trong thị trường, người chơi trong thị trường, và lúc nào nên làm gì.
Ví dụ, trong việc học và ứng dụng Lý thuyết Trò chơi sẽ có các phần sau:
- Game: Mục đích của Trò chơi.
- Người chơi: Người chơi là ai? Mục đích của người chơi.
- Chiến thuật: Chiến thuật mà các người chơi sẽ sử dụng.
- Payoff: Những kết quả mà người chơi nhận được mỗi khi hoàn thành 1 bước nào đấy.
- Thông tin: Những thông tin mà các người chơi nhận được tại từng thời điểm. Với mỗi người chơi, thông tin họ nhận được lại có thể khác nhau.
- Điểm “end game”: Cái kết cho từng người chơi.
Okay, vậy biết những cái trên để làm gì? Nó sẽ có ích gì cho tôi khi tôi tham gia thị trường tiền điện tử?
Thử làm mẫu một ví dụ nhé:
2. Lý thuyết trò chơi trong thị trường tiền điện tử
Tên trò chơi: Game of DeFi.
- Mục đích trò chơi: Thu hút càng nhiều vốn vào thị trường càng tốt. Và trở nên giàu có sau đó.
- Người chơi: Ở trò chơi này, sẽ có rất nhiều người chơi tham gia. Chúng ta có sàn như Binance, FTX. Chúng ta có các nền tảng như Compound (COMP), Curve.Fi (CRV), yearn.fi (YFI)… Chúng ta cũng có Yield Farmers và Traders/Holders nữa. Khỏi phải nói, mục đích của người chơi cũng là trở nên giàu có.
- Chiến thuật: Với sàn như Binance hay FTX, chiến thuật của họ để trở nên giàu có rất đơn giản: Tạo sóng và hút càng nhiều người chơi tham gia càng tốt. Đơn cử như chỉ trong giai đoạn tháng 8-9/2020, Binance liên tục list sàn hàng loạt coin DeFi, thêm cả chỉ số DeFi Index. Hầu hết coin Binance list đều bao gồm cả các cặp trên Binance Futures có đòn bẩy. Binance thậm chí còn không thèm xác mình dự án mình list (FUD của Sushi Swap). Chiến thuật của Binance là khiến người dùng trade càng nhiều càng tốt. Trader trade nhiều sẽ phải trả phí cho sàn, và sàn chỉ cần đứng giữa trung gian là ăn bộn tiền.
Tweet nổi tiếng của CZ, đã đưa SUSHI cùng DeFi 2020 vào dĩ vãng. Đại ý, tao chỉ quan tâm volume, không quan tâm mày lãi hay lỗ.
Với dự án như COMP, CRV, YFI… họ cần bán token. Để bán được token họ phải làm được 2 điều: tự đẩy giá token của mình, và marketing được cho sản phẩm của mình. Và chúng ta sẽ có những dự án vài trăm triệu đô la, nhưng không có ràng buộc về mặt pháp lý. Thực chất, đây là cùng phương pháp với ICO 2017.
Vậy, với trader như bạn, chiến thuật của bạn là gì?
- Thông tin: Sàn có thông tin của mọi trader. Những top trader đang làm gì, đồng coin nào đang được chú ý, bạn đang lãi hay lỗ ra sao… tất cả họ đều nắm hết.
Dự án cũng có thông tin về việc, liệu token bán được nhiều hay không. Đẩy giá lên có ai mua không hay cả thiên hạ đều đang canh xả. Biết được những thông tin này, Market Maker của dự án luôn có khả năng exit ngay khi thị trường thoái trào.
Tiếp tục, còn bạn thì sao? Bạn lấy thông tin ở đâu?
- End game: Trend DeFi tương lai còn dài, nhưng 2020 DeFi đã là kết thúc. Kết cục ra sao ư? Binance dù thị trường lên hay xuống, trader vẫn phải giao dịch. Và sàn vẫn ăn phí đều đặn. Dự án đã bán được 1 mớ token từ không khí, nhiều bên sau mùa DeFi 2020 hoặc là scam, hoặc là “Trao dự án về lại cho cộng đồng”, DAO… Tất nhiên giờ này họ đã là triệu phú đô la. Còn bạn? Bạn có kết cục như nào rồi?
Nếu ngay cả khi đọc xong phần bài viết bên trên, khái niệm về Lý thuyết Trò chơi này nghe vẫn có vẻ rất là trừu tượng với bạn, thì bạn có thể đọc phần dưới để hiểu thêm về cách áp dụng bản chất của nó.
IV. Áp dụng Lý thuyết Trò chơi thế nào cho đúng?
Những gì mình viết bên trên, chỉ là khái quát về cách ứng dụng Lý thuyết Trò chơi vào việc Trading và đầu tư. Thực tế, số người nghiên cứu và áp dụng nó vào Trading trên thế giới vốn đã ít (dù đang tăng), số người áp dụng nó tại thị trường tiền điện tử hay ở Việt Nam còn hiếm hơn. Tuy nhiên bước đầu, mình đã áp dụng thành công để đón toàn bộ sóng lên của Bitcoin và sóng xuống của Altcoin trong những ngày vừa rồi. Vậy bạn nên áp dụng thế nào cho đúng?
- Thứ nhất: Các bước ví dụ nêu ở phần trên, bạn hoàn toàn có thể áp dụng vào khâu phân tích 1 dự án Altcoin để đưa ra quyết định xem có nên xuống tiền hay không. Những câu hỏi như Team này là ai, mục đích dự án là gì, chiến thuật của dự án từ sản phẩm cho đến Tokenomics để giành giật market sẽ như nào? Đây là những câu hỏi cần phải được trả lời trước khi anh em muốn xuống tiền để chắc chắn không bị scam.
- Thứ hai: ứng dụng thuần thục Lý thuyết Trò chơi sẽ giúp chúng ta tỉnh táo không bị FOMO, và có tư duy tốt về tính logic khi đưa ra quyết định, từ đó đem lại tỷ lệ thắng cao hơn. Đây là cái mà CỰC nhiều người thiếu, nhất là khi bỏ tiền vào tiền điện tử. Lại lấy 1 ví dụ nho nhỏ nhé.
Bây giờ, mình sẽ cho bạn 2 lựa chọn:
A: Thắng cược 100 triệu, với khả năng chiến thắng là 45% B. Thắng 50 triệu với khả năng chiến thắng 90%
Đa phần mọi người sẽ chọn B đúng không? Theo logic, thì đây chắc chắn là sự lựa chọn hợp lý hơn rất nhiều.
Tuy nhiên, cùng câu hỏi đấy với số khác nhé:
A: Thắng cược 1 tỷ với khả năng chiến thắng là 1%. B. Thắng 500 triệu, với khả năng chiến thắng 2%.
Lúc này, thì rất nhiều người chọn B ở câu hỏi 1, sẽ chuyển sang chọn A ở câu hỏi 2. Theo logic, ta nên chọn phương án với tỷ lệ thắng cao hơn, và B vẫn sẽ là sự lựa chọn đúng đắn.
Trader cũng là con người, và con người thì cũng có những lúc lựa chọn phi logic. Câu hỏi 2 khắc họa rất rõ tâm lý của đa phần người chơi vào thị trường tiền điện tử. Đa phần trader trong thị trường tiền điện tử sẽ chọn những phương án mạo hiểm nhất. Và cũng chính vì thế, họ sẽ luôn chi li từng tí một khi mua trong uptrend, và sẵn sàng all in rồi đu đỉnh ngay khi downtrend vừa bắt đầu. Đó là vì họ không sử dụng logic cũng như chiến thuật, mà đánh bạc. (1 lần nữa, đọc kỹ lại 2 bài Thợ săn Cá mập).
Vậy làm thế nào để khắc phục được vấn đề này nếu như bạn đang gặp phải? Điều hiển nhiên là hãy cố gắng đưa ra những sự lựa chọn logic, với phần trăm thắng cao thay vì đánh bạc. Một cách khác để cải thiện phần trăm thắng, đó là Follow the Trend – đi theo Lý thuyết Chu kỳ.
CryptoHub.vn
