Chứng khoán phái sinh là gì? Ví dụ? Cách chơi chứng khoán phái sinh

Ngày nay, thị trường chứng khoán phái sinh là một công cụ tuyệt vời giúp sinh lợi nhuận. Do đó nó thu hút không ít sự quan tâm của các Nhà đầu tư (NĐT) trong và ngoài nước. 

Vậy, bạn hiểu thế nào về Chứng khoán phái sinh? Cách đầu tư chứng khoán phái sinh? Và liệu khi đầu tư, chúng có tiềm ẩn những rủi ro nào hay không? Hãy cùng Hãy Đầu Tư làm rõ những thắc mắc của bạn trong bài viết dưới đây.

1️⃣ Chứng khoán phái sinh là gì?

✅ Khái niệm về Chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh được định nghĩa là một công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng quy định quyền lợi và nghĩa vụ giữa các bên tham gia. Trong đó giá trị của nó phụ thuộc vào một hay nhiều loại tài sản cơ sở như nông sản, năng lượng, kim loại,… hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu.

Ngoài ra, Dựa vào hợp đồng chứng khoán phái sinh, Nhà đầu tư sẽ dự đoán sự thay đổi của các tài sản cơ sở trong tương lai, sau đó ký hợp đồng mua bán.

Trong đó, giá giao dịch được xác định ở thời điểm hiện tại nhưng ngày giao dịch và thực hiện trách nhiệm giữa các bên lại được xác định ở tương lai có quy định sẵn trong hợp đồng

✅ Ví dụ về Chứng khoán phái sinh

• • • Ông A là nông dân trồng Bắp, giá Bắp chưa thu hoạch ở thời điểm hiện tại là 5000đ/kg. Với kinh nghiệm được tích lũy nhiều năm, ông biết có khả năng giá bắp sẽ giảm trong tương lai khi vào vụ thu hoạch chính thức.
    • Vậy nên ông A đã quyết định bán Bắp với giá 5000đ/kg cho một thương nhân và ký hợp đồng tương lai với họ.
    • Theo đó, khi tới vụ thu hoạch, dù giá Bắp có tăng hay giảm thì ông A vẫn phải bán toàn bộ số Bắp của mình với giá 5000đ/kg.

Có thể bạn quan tâm: Nhà giao dịch chứng khoán vĩ đại

FULL BÀI VIẾT CHỨNG KHOÁN LÀ GÌ CHI TIẾT:

Chứng khoán là gì? Hướng dẫn cơ bản trước khi đầu tư chứng khoán

2️⃣ Phân loại chứng khoán phái sinh

Căn cứ vào Luật chứng khoán 2019 và Nghị định 42/2015/NĐ-CP, Chứng khoán phái sinh được chia làm 4 loại:

✅ Hợp đồng Kỳ hạn (HĐKH)

• • • HĐKH là hợp đồng mua hoặc bán một số lượng nhất định đơn vị tài sản cơ sở với mức giá được xác định trước tại ngày thực hiện giao dịch.
    • Đặc biệt, tại thời điểm ký kết hợp đồng kỳ hạn, không được có sự thanh toán tiền hay trao đổi tài sản cơ sở. Hành động thanh toán này chỉ xảy ra ở tương lai vào thời điểm đã được xác định trong hợp đồng. Lúc đó, dù thị trường có biến động như thế nào thì giữa các bên đều buộc phải thực hiện nghĩa vụ mua bán như đã thỏa thuận.

✅ Hợp đồng Quyền chọn (HĐQC)

• • • HĐQC là hợp đồng mua hoặc bán một số lượng nhất định đơn vị tài sản cơ sở với mức giá được xác định trong tương lai. Trong đó, khi tới thời hạn thực hiện hợp đồng, bên mua không bị bắt buộc phải thực hiện nghĩa vụ của mình mà có thể lựa chọn giao dịch hay không.

Ví dụ: Vào ngày 1/1/2022, công ty A ký hợp đồng quyền chọn mua với công ty B 10.000 đôi Giày với giá 50.000/đôi, thời hạn là 4 tháng (1/4/2022). Đến ngày thực hiện hợp đồng, công ty A có quyền mua hoặc không mua 10.000 đôi Giày, nhưng nếu A mua thì B bắt buộc phải bán với mức giá và số lượng đã quy định.

✅ Hợp đồng Hoán đổi (HĐHĐ)

• • • HĐHĐ là sự thỏa thuận giữa hai bên, trong đó các bên thỏa thuận và cam kết với nhau về việc thanh toán một khoản lợi ích vật chất hay một khoản tiền định kỳ đã được định sẵn cho nhau trong tương lai và phải được thực hiện trên tinh thần tự nguyện giữa các bên kí kết hợp đồng.

Ví dụ: Ông A có dư một khoản tiền 150 triệu đồng và muốn gửi ngân hàng để nhận lãi suất 5%/năm. Ông B cũng có ý định tương tự và gửi ngân hàng với số tiền như ông A. A và B ký với nhau hợp đồng hoán đổi. Theo đó, B sẽ trả cho A số tiền lời từ khoản đầu tư của mình, còn A sẽ trả cho B số tiền 7,5 triệu đồng/năm. Với quyết định này, B sẽ có lời ngay lập tức từ khoản đầu tư của mình, và A thì có lời nhiều hơn 7,5 triệu nếu ngân hàng gia tăng lãi suất từ khoản đầu tư của B.

✅ Hợp đồng Tương lai 

• • • • Hợp đồng tương lai là sự thỏa thuận mua bán giữa hai bên về một loại tài sản cơ sở nhất định với mức giá được xác định tại thời điểm ký kết hợp đồng.
      • Và trong hợp đồng cũng sẽ quy định ngày diễn ra giao dịch, tới thời điểm đó, mỗi bên có nghĩa vụ và trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ đã được ghi trong hợp đồng.
      • Hợp đồng tương lai đang được lựa chọn làm sản phẩm giao dịch phái sinh ở Việt Nam.

Vậy phải đầu tư chứng khoán phái sinh như thế nào để các NĐT thu được lợi nhuận? Chúng có rủi ro gì không? Cách khắc phục ra sao? Hãy cùng Hãy Đầu Tư tìm hiểu trong phần sau.

3️⃣ Cách đầu tư chứng khoán phái sinh

Gồm có những bước sau:

✅ B1: Mở tài khoản chứng khoán phái sinh 

Nhà đầu tư bắt buộc phải mở tài khoản chứng khoán phái sinh tại công ty chứng khoán khi muốn thực hiện giao dịch chứng khoán. Tuy hoạt động này diễn ra trên thị trường phi tập trung nhưng đó là điều kiện bắt buộc và tài khoản này chỉ được dùng với một loại chứng khoán.

✅ B2: Nạp tiền vào tài khoản

Cũng như khi bạn mở thẻ Ngân hàng, bạn cũng phải gửi một số tiền nhỏ ban đầu vào tài khoản để kích hoạt nó. Cũng tương tự như vậy, tài khoản chứng khoán phái sinh cần nộp tiền ký quỹ ban đầu, nó như một dấu xác nhận giao dịch của bạn đã được thực hiện.

✅ B3: Tiến hành tham gia giao dịch 

• • • Khi đã có tài khoản, bước tiếp theo cần làm là tải app giao dịch trên điện thoại, hoặc phần mềm giao dịch/ web giao dịch chứng khoán phái sinh.
    • Tiếp đến hãy lựa chọn sản phẩm phái sinh rồi đặt lệnh giao dịch, bao gồm số lượng ký quỹ ban đầu, giới hạn vị thế và khả năng giao dịch còn lại của tài khoản.

✅ B4: Kết thúc giao dịch

Đánh giá lại tình trạng giao dịch hiện tại bằng việc xem xét các thông báo và hạch toán lãi lỗ của công ty chứng khoán vào cuối ngày. Sau đó xem xét với tình trạng này liệu có thuận lợi để đầu tư nữa hay không. Hãy chắc rằng bản thân sẽ không bị lỗ khi thực hiện giao dịch.

4️⃣ Chơi chứng khoán phái sinh có rủi ro không?

• • • Mặc dù thị trường chứng khoán phái sinh được rất nhiều Nhà đầu tư chứng khoán quan tâm, bởi cơ chế hoạt động linh hoạt và sự đa dạng sản phẩm của nó. Nhưng, bản chất chứng khoán phái sinh cũng chứa đựng không ít rủi ro.
    • Giả như trong trường hợp, khi giá quy định tại thời điểm ký kết hợp đồng tương lai thấp hơn giá tại thời điểm quy định thực hiện giao dịch thì nhà đầu tư sẽ phải chịu một khoản lỗ và ngược lại.
    • Nhà đầu tư sẽ phải bổ sung ký quỹ nếu giá ký quỹ xuống mức thấp hơn mức ký quỹ duy trì.
    • Nếu không nộp bổ sung ký quỹ theo quy đinh thì nhà đầu tư phải đặt lệnh đối ứng trên thị trường. Nếu như giá trị ký quỹ vẫn không đủ để trả thì Nhà đầu tư phải trả thêm tiền cho công ty chứng khoán.

5️⃣ Kết luận

Qua bài viết trên, Hãy Đầu Tư  đã giúp bạn làm rõ, Chứng khoán phái sinh là một thị trường mới mẻ với nhiều ưu điểm vượt trội, song cũng chứa không ít rủi ro. Bạn có thể kiếm lời rất nhanh nhưng đồng thời cũng sẽ mất một số tiền đáng kể nếu không hiểu rõ bản chất của nó. Vậy nên NĐT phải trau dồi kiến thức mới và tham khảo các báo cáo phân tích từ các công ty chứng khoán, các trang tin tức uy tín.

Bên cạnh đó, để biết thêm thông tin đầu tư chứng khoán, NĐT có thể tìm hiểu tại chuyên mục >>Kiến thức Chứng khoán<< của www.HayDauTu.com.

Hy vọng bài viết này mang đến cho các bạn những thông tin bổ ích.

Kiến thức được Hãy đầu tư tham khảo và tổng hợp từ:

• SSI – Chứng khoán phái sinh là gì?– 14/07/2022
• Wikipedia – Phái sinh là gì?– 14/07/2022
• Thư viện pháp luật Việt Nam – Điều kiện kinh doanh chứng khoán phái sinh– 14/07/2022
• …